Καθυστέρηση λήψης πτυχίου
«Το δύσκολο είναι να μπεις. Όλοι βγαίνουν…» Η κοινότυπη για την ελληνική κοινωνία αυτή φράση καταδεικνύει πως τείνει να γίνει κοινώς αποδεκτή και αναμενόμενη για κάποιον φοιτητή η καθυστέρηση των προπτυχιακών σπουδών του πέρα από τον προβλεπόμενο από το πρόγραμμα σπουδών χρόνο. Αυτή την καθυστέρηση επιβεβαιώνουν εμφατικά τα ερευνητικά δεδομένα και φυσικά για το γεγονός αυτό υπάρχει εξήγηση.
Τι ποσοστό των φοιτητών ολοκληρώνει τις σπουδές του στην ώρα του;
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Εθνικής Ανώτατης Αρχής Εκπαίδευσης μόνο το 16% κατά μέσο όρο των προπτυχιακών φοιτητών του συνόλου των ΑΕΙ της χώρας κατορθώνει να φθάσει στη λήψη του τίτλου σπουδών μέσα στην τυπική διαδικασία του προγράμματος σπουδών (4ετή, 5ετή, 6ετή φοίτηση). Πιο συγκεκριμένα από τα 23 συνολικά ΑΕΙ της Ελλάδας μόνο τα 14 παρουσιάζουν ποσοστό αποφοίτων πάνω από τον προαναφερθέντα μέσο όρο. Ουσιαστικά μόνο σε 14 Πανεπιστήμια καταφέρνουν να πάρουν πτυχίο στην ώρα τους πάνω από 16 φοιτητές στους 100! Στα υπόλοιπα 9 δεν φθάνουν αυτό το ποσοστό. Στη σχετική κατάταξη προηγούνται το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ενώ τελευταίοι σε συνέπεια έρχονται οι φοιτητές της ΑΣΠΑΙΤΕ, του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα οι φοιτητές χρειάζονται κατά μέσο όρο 45% περισσότερο από τον προβλεπόμενο χρόνο για την ολοκλήρωση των σπουδών τους. Πρακτικά δηλαδή ο μέσος φοιτητής ενός τμήματος 4ετούς φοίτησης χρειάζεται 6 χρόνια για να πάρει πτυχίο. Μάλιστα αξίζει να σημειωθεί ότι το παραπάνω ποσοστό μπορεί να φτάσει και το 90%!
Γιατί καθυστερούν να πάρουν πτυχίο;
Οι «αιώνιοι» φοιτητές λοιπόν είναι μια πραγματικότητα που επιβεβαιώνεται και στατιστικά. Ωστόσο τίθεται εύλογα το ερώτημα: Γιατί καθυστερούν να πάρουν πτυχίο; Ειδικά αν αναγνωρίσουμε τη σκληρή μάχη που έχουν δώσει για να πετύχουν την εισαγωγή τους σε κάποιο τμήμα μέσω Πανελλαδικών Εξετάσεων προξενεί εντύπωση για τον απλό παρατηρητή η δυσκολία αυτή. Σε αυτό το ερώτημα διαφωτιστική θα μπορούσε να φανεί μια άλλη έρευνα που έχει πραγματοποιηθεί από τη Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας του Ο.Π.Α σχετικά με τους λόγους καθυστέρησης της έγκαιρης ολοκλήρωσης των σπουδών. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι ένας στους 4 φοιτητές του ιδρύματος δεν βρίσκει ενδιαφέρον το αντικείμενο σπουδών του και ένας στους 5 ότι η λήψη πτυχίου δεν θα τον ωφελήσει επαγγελματικά.
Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι οι Έλληνες φοιτητές οδηγούνται σε επιλογές οι οποίες δεν τους αντιπροσωπεύουν ή δεν έχουν συγκεντρώσει τις απαραίτητες πληροφορίες πριν τις κάνουν. Έτσι όταν έρθουν αντιμέτωποι με τις επιλογές αυτές, συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν ή δεν θέλουν να τις υποστηρίξουν. Σύμφωνα με το πρόγραμμα PISA του ΟΟΣΑ ο μισός μαθητικός πληθυσμός της χώρας δεν έχει έρθει ποτέ σε επαφή με κάποια δραστηριότητα Επαγγελματικού Προσανατολισμού γεγονός που τοποθετεί τη χώρα μας στην τελευταία θέση της σχετικής κατάταξης στην Ευρώπη. Είναι επομένως απολύτως λογικό να προκύπτουν φοιτητές χωρίς κίνητρο να ολοκληρώσουν -τουλάχιστον έγκαιρα- τις σπουδές τους.
Στην πραγματικότητα λοιπόν το εκπαιδευτικό πρόβλημα το οποίο έχουμε ονομάσει “αιώνιοι φοιτητές” πηγάζει από την άγνοια. Από το γεγονός ότι οι νέοι άνθρωποι διαλέγουν ένα μονοπάτι που δεν γνωρίζουν ούτε αν τους ταιριάζει ούτε που μπορεί να τους οδηγήσει. Μέσα από τη διαδικασία του Επαγγελματικού Προσανατολισμού μπορούν να αντληθούν όλες εκείνες οι πληροφορίες και να διαμορφωθεί η αντίληψη που θα οδηγήσει στην κατάλληλη για τον καθένα επιλογή σπουδών και σταδιοδρομίας.
Πως μπορεί να διαφοροποιηθεί η σταδιοδρομία τους;
Κι αν ακόμα μια επιλογή που ήδη έχει γίνει φαίνεται να μην είναι εύστοχη, μια σταδιοδρομία μπορεί να διαφοροποιηθεί με μια δεύτερη επιλογή. Μέσω της διεπιστημονικότητας ένα πτυχίο μπορεί να αποκτήσει μια άλλη διάσταση συνδυάζοντας τις αρχικές γνώσεις και σπουδές με έναν άλλο επιστημονικό ή επαγγελματικό χώρο. Ένας απόφοιτος Φιλολογίας, για παράδειγμα, μπορεί να βρεθεί στην καρδιά της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης δημιουργώντας εφαρμογές για Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές ή smartphones. Επιπλέον μια άλλη διάσταση μπορεί να αποκτήσει ένας τίτλος σπουδών, δίνοντας έτσι κίνητρο στον φοιτητή για να τον αποκτήσει, η πληροφόρηση των επαγγελματικών δικαιωμάτων. Η γνώση ότι με έναν τίτλο σπουδών μπορεί να εργαστεί σε τομείς που δεν γνώριζε πως είχε το δικαίωμα να το κάνει, όπως για παράδειγμα το πτυχίο Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης που εντάσσει τον κάτοχο στην ΠΕ Εφοριακών.
Η συμπλήρωση ενός ερωτηματολογίου επαγγελματικών ενδιαφερόντων όπως το Advisor, η αναζήτηση πληροφοριών σε έγκυρες πηγές, η παρουσία και το έργο ενός Συμβούλου Σταδιοδρομίας σε μια ή περισσότερες συνεδρίες Επαγγελματικού Προσανατολισμού είναι στοιχεία τα οποία μπορούν να διασφαλίσουν ότι κάθε επιλογή θα γίνει με τέτοιο τρόπο που εντέλει θα φέρει τα καλύτερα αποτελέσματα και θα κρατάει ζωντανή τη φιλομάθεια και τη δημιουργικότητα των νέων ανθρώπων.
Σύνταξη: Γιώργος Αγγουράς, Σύμβουλος Σταδιοδρομίας | EMPLOY EDU Σύμβουλοι Εκπαίδευσης & Σταδιοδρομίας
